یک نیروگاه فتوولتائیک، عنوان پارک خورشیدی، مزرعه خورشیدی یا نیروگاه خورشیدی شناخته می شود. یک سیستم برق فتوولتائیک متصل به شبکه در مقیاس بزرگ است که برای تامین برق تجاری طراحی شده است. آنها با بسیاری از نیروگاه های خورشیدی غیرمتمرکز و نصب شده در ساختمان ها متفاوت هستند. زیرا آنها برق را در سطح شهری تامین می کنند، نه برای یک کاربر یا کاربران محلی. گاهی اوقات از خورشیدی در مقیاس کاربردی برای توصیف این نوع پروژه استفاده می شود.
نیروگاه‌های تجدید پذیر مختلفی در استان‌های ایران احداث شده‌اند که با استفاده از انرژی باد، خورشید، زیست توده و برق-آبی کوچک نسبت به تولید انرژی برق اقدام می‌کنند.
سهم نیروگاه‌های خورشیدی در ابتدای سال ۱۴۰۲ بیش از ۴۵۰ مگاوات بوده‌است که سهم ۵۳٪ از ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر را به خود اختصاص داده‌است.
با وجود این که ایران پتانسیل بالایی برای استفاده از انرژی‌های پاک و به خصوص انرژی فوتوولتائیک خورشیدی دارد، اما سرمایه‌گذاری در آن با سرعت بالایی نسبت به کشورهای دنیا به پیش نرفته‌است.
انواع نیروگاه های خورشیدی در ایران
نیروگاه خورشیدی شیراز
نیروگاه خورشیدی شیراز ( تأسیس ۱۳۸۷)، نخستین نیروگاه خورشیدی ایران و در زمان خود بزرگترین نیروگاه خورشیدی خاورمیانه بود. این نیروگاه از نوع خورشیدی سهموی خطی است . در حال حاضر توان این نیروگاه ۲۵۰ کیلووات است که در برنامه توسعه پنجم قرار به تأمین ۵۰۰ کیلو وات می‌باشد. این نیروگاه یک مرکز تحقیقاتی است که ۳۰۰ هزار متر مربع مساحت و۶۰ هزار متر مربع زیربنا دارد.
نیروگاه خورشیدی تبریز
نیروگاه خورشیدی تبریز، یکی از نیروگاه‌های ایران با ظرفیت تولید اسمی ۵۰.۴ کیلووات است که در استان آذربایجان شرقی شهر تبریز قرار دارد. این نیروگاه از نوع هیبریدی (بادی و خورشیدی) است. نیروگاه خورشیدی شامل ۲۵۲ پنل فتوولتائیک ۲۰۰ واتی به قدرت اسمی ۵۰.۴ کیلووات است که در محوطه ساختمان ستادی شرکت توزیع نیروی برق آذربایجان شرقی نصب شده‌است.این نیروگاه قادر است سالانه حدود ۸۰۰۰۰ کیلووات ساعت انرژی برق تولید و به شبکه توزیع تزریق کند.
این نیروگاه دارای سه دستگاه اینورتر متصل به شبکه است به همراه:
1_ سیستم‌های داده برداری
2_ مانیتورینگ
3_ ثبت و نمایش اطلاعات .
نیروگاه خورشیدی یزد
این نیروگاه سیکل ترکیبی خورشیدی هشتمین نیروگاه بزرگ خورشیدی جهان در سال ۲۰۱۰ است. اولین نیروگاه با به‌کارگیری انرژی خورشیدی و گاز طبیعی در جهان است.
نیروگاه خورشیدی طالقان
نیروگاه پایلوت هیدروژن خورشیدی طالقان استان البرز، شهرستان طالقان در سال ۱۳۸۴ تاسیس گردید. یکی از نیروگاه‌های ایران متشکل از سلول‌های فتوولتائیک با ظرفیت تولید ۱۰ کیلووات، دستگاه الکترولیز آب به ظرفیت ۵ کیلووات و ظرفیت اسمی تولید ۱ مترمکعب در ساعت هیدروژن، سیستم پیل سوختی به ظرفیت ۲.۱ کیلووات از نوع پلیمری، کمپرسور هیدروژن، مخزن هیدروژن ۱ متر مکعبی، باتری خانه و مبدل‌های DC/AC می‌باشد.
نیروگاه خورشیدی بیرجند
با استفاده از صفحات خورشیدی (فتوولتائیک) ساخته‌شده است، ظرفیت تولید این نیروگاه ۲۴ کیلووات می باشد.
نیروگاه خورشیدی ملارد
در استان تهران شهرستان ملارد قرار دارد، این نیروگاه قابلیت ایجاد توانی برابر با ۵۱۴ کیلووات را دارا می‌باشد.
نیروگاه خورشیدی امیرکبیر
در استان همدان است، این نیروگاه قابلیت ایجاد توانی برابر با ۷ مگاوات را دارا می‌باشد.
نیروگاه خورشیدی الهیه
اولین نیروگاه خورشیدی در شرق ایران محسوب می‌شود که شروع عملیات آن در سال ۱۳۸۹ شروع شد و فاز نخست آن در ۲۴ تیر ۱۳۹۰ به پایان رسید. نخستین فاز این نیروگاه، از ۲۱۶ صفحه خورشیدی ۲۰۰ واتی مجهز به سامانه ردیاب خورشید که توانایی تولید ۴۳.۲ کیلووات برق را دارند استفاده شده‌است.
نیروگاه خورشیدی خلیج فارس
دراستان همدان قرار دارد، این نیروگاه قابلیت ایجاد توانی برابر با ۷ مگاوات را دارا می‌باشد.
نیروگاه خورشیدی مکران
در استان کرمان قرار دارد، این نیروگاه قابلیت ایجاد توانی برابر با ۲۰ مگاوات را دارا می‌باشد. برق تولیدی این نیروگاه تا ۲۰ سال به صورت تضمینی به سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق فروخته شده است.
نیروگاه خورشیدی زیباشهر
با ظرفیت 100 مگاوات، این نیروگاه در استان مازندران قرار دارد و از منابع خورشیدی برای تولید برق استفاده میکند.
نیروگاه خورشیدی سرخرود
این نیروگاه با ظرفیت 100 مگاوات در استان اصفهان واقع شده و به تولید برق از طریق انرژی خورشیدی می‌پردازد.
نیروگاه خورشیدی دماوند (استان تهران)
یک نیروگاه تولید برق از انرژی خورشیدی در ایران است. این نیروگاه در استان تهران واقع شده و از پنل‌های خورشیدی برای تولید برق با استفاده از تابش خورشید استفاده میکند.
نیروگاه خورشیدی دماوند یک نیروگاه تولید برق از انرژی خورشیدی در ایران است. این نیروگاه از پنل‌های خورشیدی برای تولید برق با استفاده از تابش خورشید استفاده میکند.
نیروگاه خورشیدی شهید سلیمی
در شهرستان نکا، استان مازندران، ایران واقع شده است. این نیروگاه از پنل‌های خورشیدی برای تولید برق با استفاده از انرژی خورشید استفاده میکند.
نیروگاه رودشور
یک نیروگاه هیدروالکتریکی در ایران است که در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد.
این نیروگاه از انرژی آب جریانی رودخانه‌ها برای تولید برق استفاده میکند.
نیروگاه شهید رجایی (شهرستان قائم‌شهر، استان گلستان )
یک نیروگاه برق فسیلی از نوع سیکل ترکیبی (Combined Cycle) در ایران است.
این نیروگاه از گاز طبیعی به عنوان سوخت برای تولید برق استفاده میکند
نیروگاه سیکل خرم‌آباد ( لرستان)
یک نیروگاه برق فسیلی از نوع سیکل ترکیبی (Combined Cycle) در ایران است. از گاز طبیعی به عنوان سوخت استفاده میکند تا با استفاده از دو مرحله تبدیل انرژی به دو صورت گاز و بخار برق تولید کند.
اولین نیروگاه خورشیدی در ایران ؟
اولین نیروگاه خورشیدی ایران در شهر کرمان احداث شد.این نیروگاه خورشیدی در ناحیه مرزی شهداد در کرمان واقع شده است و دارای یک توان نصب شده حدود ۱ مگاوات می‌باشد. از تکنولوژی پنل‌های خورشیدی تک‌پله‌ای استفاده میکند و به منظور تولید برق از تابش خورشید استفاده میکند.
این نیروگاه به عنوان یک پروژه مهم در جهت تولید انرژی پاک و پایدار در ایران مطرح شده است. پیشنهاد اولیه برای ساخت اولین نیروگاه خورشیدی در ایران از سوی انجمن مهندسان برق و الکترونیک ایران در دهه ۱۹۷۰ مطرح شد. این ایده از طریق آقای حسین جمالی به انجمن معرفی شد که در نهایت به تحقق پروژه اولین نیروگاه خورشیدی ایران منجر شد. این نیروگاه خورشیدی همچنان در حال فعالیت می‌باشد و انرژی خورشیدی را به برق تبدیل میکند.